Kostbaar weefsel

Paars mag dan al halfweg vorig decennium bont en blauw zijn geëindigd op zijn sociaaleconomische as, als het op ethische vraagstukken aankomt, vinden liberalen en socialisten elkaar nog altijd. De persconferentie van afgelopen donderdag waarop ze zij aan zij aankondigden nog deze legislatuur euthanasie voor minderjarigen wettelijk mogelijk te willen maken, is daarvan het zoveelste bewijs. Ook veelzeggend: coalitiegenoten CD&V en cdH vielen compleet uit de lucht.

Vanwaar die haast? Tijdens hoorzittingen in de Senaat eerder dit jaar bleek dat in Nederland waar vanaf twaalf jaar een dergelijk verzoek kan worden ingediend, in vier jaar geen enkele euthanasie van een minderjarige werd geregistreerd. In België is er dan weer geen melding in de leeftijd 18-19 jaar, de jongste groep die in ons land in aanmerking komt. Toch blijven de indieners van het wetsvoorstel en de opiniemakers die hen steunen maar herhalen dat er dringend nood is aan het toegankelijk maken van euthanasie voor al wie jonger is dan achttien en van wie de wilsbekwaamheid kan worden vastgesteld.

Dat laatste moet gebeuren door twee artsen bovenop de twee in de huidige euthanasieprocedure. Of hoe de wezenlijke en eeuwenoude opdracht van het medische corps steeds meer wordt aangetast en gewijzigd. In plaats van de patiënt in de best mogelijke omstandigheden te verzorgen en waar mogelijk te genezen, worden dokters van langs om meer gedwongen scheidsrechters en hulpverleners bij een zelfgekozen dood. En de ouders of voogd moeten schriftelijk hun akkoord bevestigen. Of hoe bij wet de meest hartverscheurende drama's kunnen worden afgekondigd. Waarom wordt overigens consensus met de dichtst betrokken familie nu wel verplicht, terwijl bij euthanasie van volwassenen niet eens een consultatie van de naasten nodig is?

Blauw-rood wil op de koop toe dat elke arts individueel zou kunnen beslissen en "niet onder druk van de ziekenhuisdirectie". De uitvoerder op het terrein krijgt dan het laatste woord, ongeacht de waarden waarvoor de werkgever staat. Het betekent zoveel als dat van een eigen ethisch profiel van een instelling of groep nog maar weinig zal overblijven. Zo gaat een fundament van het middenveld onderuit. Dat namelijk waarbij burgers zich in alle vrijheid verenigen om vanuit hun overtuiging aan ziekenzorg, onderwijs, vakbondswerk enzovoort te doen en de overheid dit ondersteunt indien aan de afgesproken basisnormen wordt voldaan.

En hoe contradictorisch is depenaliseren van euthanasie voor minderjarigen niet met het algemeen aanvaarde beleid om jongeren en kinderen almaar beter te proberen beschermen? Denken we alleen maar aan de vele middelen die worden ingezet in de strijd tegen zelfdoding en verkeersongevallen, in preventie voor en hulp bij drugs- en alcoholverslaving, in campagnes tegen overgewicht en voor een gezonde levensstijl enzovoort. Maar tegelijk zou wel hét fundamentele principe dat deze visie stut, overboord moeten: dat het leven, vooral het meest kwetsbare, altijd de moeite waard is om voor te blijven strijden.

Wat nu dreigt te gebeuren, werd tien jaar geleden bij de stemming van de eerste euthanasiewet door de tegenstanders ervan voorspeld. Toen hoonden de indieners hen weg. Maar het gelijk van wie blijft ingaan tegen wat stilaan neerkomt op een recht op euthanasie, komt toch vooral van al diegenen, gelovigen en ongelovigen, die zieken en stervenden onverminderd tot hun laatste levensadem nabij blijven met alle mogelijke zorg en pijnbestrijding. Net als de lezer hiernaast getuigen ontelbaren onder hen dat de angst voor aftakeling en pijn en het verlangen naar "een goede dood" helemaal niet hoeft uit te monden in euthanasie. Integendeel zelfs. Zij zijn de ware hoeders van een samenleving waarin we er mogen blijven op vertrouwen dat mensen nooit onder druk zullen komen te staan om er een einde aan te maken, maar dat we altijd voor elkaar zullen zorgen. Dat is een kostbaar weefsel.

Artikel uit Tertio, 26/06/2013