Kiezen voor dood is als stemmen op dictator

Nederlands ethicus Theo Boer meer dan ooit sceptisch over euthanasiepraktijk

"Onvoldoende transparant en onbeheersbaar." Nederlands hoogleraar Theo Boer toont zich meer dan ooit sceptisch over de euthanasiepraktijk waarop hij jarenlang toezicht heeft gehouden. "Uit menig stervensverzoek spreekt een onvermogen om verval en sterfelijkheid te accepteren."

Joris Delporte / TERTIO -

Bijna exact tien jaar zetelde Theo Boer in een van de vijf "regionale toetsingscommissies euthanasie" bij onze noorderburen. Duizenden dossiers nam de ethicus in die hoedanigheid onder de loep, op zoek naar ethische of wettelijke bezwaren. Toen hij onlangs afzwaaide als toezichthouder op de zelfgekozen dood, riep hij tijdsgebrek in, met name door zijn bijzondere leerstoel Ethiek van de Zorg. Daarnaast viel de opdracht hem steeds zwaarder. "Scepsis tegenover deze handeling was me nooit vreemd. Al kon en kan ik me iets voorstellen bij de beslissing om het leven van terminale kankerpatiënten met enkele dagen in te korten", verduidelijkt de hoogleraar. "Mijn rol bestond eruit mee de interne tegenspraak te organiseren. Als de wet dan toch in werking trad, garandeerde ik liefst mee een transparante toepassing. Tot mijn tevredenheid aanvankelijk, maar gaandeweg groeiden de twijfels. Ik achtte deze praktijk niet langer beheersbaar."

Drukt u deze toenemende onbeheersbaarheid even in cijfers uit?

"Toen ik mijn eerste stappen binnen de toetsingscommissie zette, leed 95 procent van de betrokken burgers aan terminale kanker. Euthanasie bij medemensen met dementie was niet aan de orde. Psychisch lijden bleek goed voor amper twee casussen per jaar. De praktijk leek destijds veel sterker op een natuurlijk overlijden dan nu; het bestaan werd dikwijls met slechts luttele dagen ingekort. Sindsdien nam de tijdspanne tussen het zelfgekozen en verwachte overlijden gevoelig toe; tot vele weken, maanden of zelfs jaren."

"Ter verduidelijking vergelijk ik ons leven graag met een boogbrug die symbool staat voor de opeenvolgende fases: 'oprijzen, blinken en verzinken'. De publieke opinie aanvaardt volgens mij dat artsen euthanasie uitvoeren net voor die brug opnieuw de grond raakt. Nu knippen ze de levensdraad evenwel soms veel eerder door, in extreme gevallen zelfs wanneer het hoogtepunt net achter de rug blijkt. De gedachte dat het verval ingezet is, motiveert al stervensverzoeken."

Acht u de evaluatie in België doeltreffender?

"Absoluut niet. Meer dan in Nederland lijkt toetsing er een kwestie van slagers die hun eigen vlees keuren. De afstand tussen jullie commissie en de praktijk blijkt te klein."

Overgenomen uit een uitgebreid en exclusief interview met Tertio, christelijk opinieweekblad, op 22 oktober 2014.

Meer info op www.tertio.be, o.a. over gratis proefnummers en abonneerformules.