Euthanasie is altijd moord en dus een daad van geweld, en kan zeker niet als palliatieve zorg ...

"Euthanasie is altijd moord en dus een daad van geweld, en kan zeker niet als palliatieve zorg beschouwd worden", legt prof. Ghins uit, die aan de oorsprong van Euthanasiestop staat en voorzitter is van de vereniging Actie voor het Gezin vzw-Action pour la famille asbl. Hij geeft enkele leessleutels voor de Belgische wet over euthanasie voor kinderen en het levenseinde. Hij is van mening dat "het leven van zwaar zieke kinderen in België niet meer voldoende beschermd wordt" en eens de dijk doorbroken is, is het "onmogelijk de uitbreiding van euthanasie naar steeds bredere lagen van de bevolking te stoppen".

De titel "euthanasie van kinderen" gekoppeld aan de naam "België" die over ter wereld in de media verschenen, heeft meerdere redactiebureaus doen huiveren: waarin bestaat de wet die door het Belgisch parlement werd aangenomen?

Prof. Michel Ghins – De wet van 28 mei 2002 maakt euthanasie toegankelijk voor volwassenen met een ongeneeslijke ziekte die oorzaak is van ondraaglijk en niet te verzachten fysisch en psychisch lijden. De uitbreiding van deze wet naar kinderen, ongeacht hun leeftijd, voegt er volgende beperkingen aan toe: het overlijden van het kind wordt binnen korte tijd verwacht, alleen fysisch lijden wordt in acht genomen, een kinderpsychiater of psycholoog (van deze laatste wordt niet bepaald dat hij kinderpsycholoog moet zijn) moet verklaren dat het kind wilbekwaam is op het ogenblik dat het om euthanasie vraagt en de instemming van de ouders is vereist.

Voorziet de wet gewetensbezwaar?

Ja, geen enkele arts wordt verplicht op een vraag naar euthanasie in te gaan. Alleen een arts mag euthanasie plegen.

Werd de wet onder druk doorgeduwd ondanks het meningsverschil van de publieke opinie en was er onvoldoende reactie?

Het is moeilijk zich uit te spreken over de publieke opinie. Vele mensen verwarren euthanasie (de bedoeling om een einde te maken aan het leven op vraag van de patiënt) en therapeutische desescalatie (geleidelijk stopzetten van geneeskundige zorgen). Bovendien weten slechts weinigen dat tegenwoordig alle lijden kan verzacht worden door aangepaste palliatieve zorgen en in zeldzame gevallen door een diepe, omkeerbare verdoving, palliatieve sedatie. Sinds 2002 hebben de palliatieve zorgen grote vooruitgang gemaakt. De grote meerderheid van kinderartsen die kinderen op hun levenseinde verzorgen, zijn tegen deze wet gekant.

De wet werd gestemd in de Senaat en specialisten werden er geraadpleegd. Maar in de Kamer, in de Commissie van Justitie, werd geen enkele specialist gehoord, alhoewel meerdere partijen het vroegen. De Commissie van Gezondheid werd niet geraadpleegd. Geen enkel advies werd gevraagd aan de Raad van State. Het is waar dat sommige partijen, vooral socialisten en Vlaamse liberalen, druk zetten opdat de wet vlug zou gestemd worden, voor de verkiezingen van 25 mei.

Wanneer is de wet van toepassing en in welke context? Is herroeping mogelijk?

De wet zal van toepassing zijn wanneer zij door de koning getekend is, uitgevaardigd door de regering en verschenen in het Belgisch Staatsblad, waarschijnlijk binnen enkele weken. In België is volgens mij geen enkele herroeping mogelijk.

Betreft deze wet gehandicapte kinderen ?

Deze wet gaat niet over gehandicapte kinderen, maar alleen over kinderen op het einde van hun leven. Doch het is waar dat verenigingen van gehandicapten zich zorgen maken over de evolutie van de euthanasiewet die zich geleidelijk uitbreidt naar steeds bredere categorieën van de bevolking.

De Belgische samenleving staat bekend voor haar kindvriendelijke en gastvrije mentaliteit: is het geen nieuwe paradox dat zij achter hospitaalmuren zo gewelddadig blijkt te zijn?

De voorstanders van deze wet zijn van mening dat euthanasie een gebaar van menselijkheid is, een daad van medelijden, de laatste palliatieve zorg. Het is verkeerd, maar dat is wat zij denken. Euthanasie is altijd moord en dus een daad van geweld, en kan niet als palliatieve zorg beschouwd worden.

Wanneer een land wetten aanneemt die niet voor iedereen, vooral niet voor de zwaksten, het recht op leven waarborgen, ondermijnt het dan de fundamenten van het recht niet? Stelt de samenleving zich niet bloot aan puur en simpele implosie?

De euthanasiewet van 2002 en a fortiori de uitbreiding ervan naar kinderen, is inderdaad heel onrustwekkend. Het recht op leven, fundament van alle andere rechten, staat in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens evenals in andere belangrijke teksten met autoriteit. Sinds 2002, stelt men volgens rapporten van de Commissie die de toepassing van de wet controleert, vast dat meer en meer gevallen van euthanasie erkend worden terwijl de voorwaarden van de wet niet strikt gerespecteerd worden. De wet wordt steeds ruimer geïnterpreteerd. Dat is niet verwonderlijk aangezien 9 van de 16 leden van de Commissie, lid zijn van of verbonden aan verenigingen die voorstander zijn van een wetuitbreiding. In België is zich onveiligheid aan het nestelen inzake respect voor het leven van bejaarden, zwaar zieken en zeer zwakke mensen. Sommige mensen beginnen schrik te krijgen. Artsen verklaren openlijk illegale euthanasie te plegen, en maken zich daarover allerminst bezorgd en worden evenmin vervolgd.

Men heeft gezien dat senioren uit Nederland wegtrekken en een rusthuis kiezen in Duitsland, uit vrees voor euthanasie in hun thuisland. Welke gevolgen kan de Belgische wet hebben op internationaal niveau, meer bepaald voor adoptie?

Een Russische afgevaardigde heeft gevraagd dat Russische kinderen niet meer door Belgen zouden kunnen geadopteerd worden. We zullen zien of het Russisch parlement deze maatregel aanvaardt of niet. Op dit moment is het moeilijk het impact van de wet op adopties in te schatten. Toch kan men vaststellen dat het leven van zwaar zieke kinderen in België niet meer voldoende beschermd wordt.

Zou de Belgische wet het land kunnen blootstellen aan Europese sancties of moet men in tegendeel "besmetting" vrezen in Europa?

Het is moeilijk de mogelijkheid van Europese sancties in te schatten, evenals een eventuele besmetting.

Volgens mij zou de uitbreiding van euthanasie naar kinderen in België, als een alarmbel moeten klinken voor landen die door een euthanasiewet bekoord worden! Het beslissend gebeuren in België was de stemming van de wet die in 2002 euthanasie uit het strafrecht haalde. Eens de overtredende stap gezet, heeft onvermijdelijk een mentaliteitsverandering plaats en nestelt zich een euthanasiecultuur. Men spreekt hier openlijk over "recht" op euthanasie en de plicht van alle zorginstellingen (klinieken, hospitalen, rusthuizen, enz.) om binnen hun muren euthanasie toe te passen (wetsvoorstellen werden in die zin ingediend). Als men euthanasie uit het strafrecht haalt, zelfs onder "strikte" voorwaarden, heeft een dijkbreuk plaats (volgens de woorden van Habermas) en wordt het onmogelijk de uitbreiding van euthanasie naar bredere lagen van de bevolking te stoppen.