"Niet alle jongeren kunnen goed oordelen...": paternalisme?

N.a.v. het gesprek, gisteren vrijdag 21 juni, met advocaat Keuleneer in het programma Hautekiet op Radio 1.

Zonder mij hier absoluut uit te spreken over euthanasie voor minderjarigen, enkele bedenkingen.

1. Na het telefonisch getuigenis van de 19-jarige Jasper met een ernstige ziekte, antwoordt Keuleneer dat niet àlle jongeren goed kunnen oordelen. Hautekiet noemt dat paternalistisch.

Twee opmerkingen.

a. Ons hele onderwijs aan minderjarigen - met leerplicht, verplichte eindtermen en verplichte leerplannen - gaat uit van de veronderstelling dat minderjarigen zelf niet (voldoende) in staat zijn om te oordelen over wat "goed voor hen is". Dit is vanzelfsprekend een andere context dan oordelen over eigen lijden, maar wat ik wil hiermee wil aangeven, is dat wij er ook in andere domeinen van het (samen)leven van uitgaan dat de blik van jongeren op het eigen leven, op de levensloop en op het leven in de samenleving nog te beperkt is om volledig zelf te bepalen wat er voor hen nodig is om uit te groeien tot evenwichtige en gerijpte (mede)mensen.

b. De wet bepaalt ook dat jongeren onder een bepaalde leeftijd niet bekwaam zijn tot instemming met seksuele handelingen, ook als het daarbij gaat om wederzijdse instemming. Die wet voorziet zelfs helemaal niet in de interventie van een kinderpsycholoog of -psychiater die in een bepaald concreet geval moet oordelen of de betrokkene misschien wél voldoende matuur was om seks te hebben met zijn eveneens seksueel minderjarig vriendinnetje. Nee, de wet stelt zonder meer en voor alle gevallen dat dat niet mogelijk is. Moeten we die wet dan ook paternalistisch noemen?

Nogmaals, al dan niet kunnen oordelen over de kennis en vaardigheden nodig voor het (samen)leven, of al dan niet voldoende matuur zijn voor seksuele activiteit is natuurlijk niet zomaar hetzelfde als kunnen oordelen over de draaglijkheid van het eigen lijden. Mijn punt is alleen: de stelling dat jongeren onvoldoende zelf kunnen oordelen over "de dingen des levens" paternalistisch noemen, gaat in tegen veronderstellingen en praktijken in andere domeinen die door niemand ter discussie worden gesteld.

2. Ik denk dat iedereen die enige ervaring heeft met depressie, in eigen leven of bij naasten, weet dat de persoon in kwestie op dat ogenblik in een blikvernauwing verkeert. In zulke situatie doen de betrokkenen ook wel eens absolute uitspraken over de eigen situatie en de eigen toekomst. Niet weinigen kampen dan met hevige angsten omtrent de eigen toekomst en spelen met suïcidale gedachten. Het lijdt geen enkele twijfel dat ...

Vervolgt in pdf bestand

Het volledige artikel downloaden »