"Nonkel Paters" nemen het woord

Wij zijn een kleine groep bejaarde missionarissen van Afrika op rust in Antwerpen. Na een heel leven doorgebracht te hebben in Afrika zijn we wel wat verloren in onze wereld hier in België die zo radicaal anders is dan de wereld die we zovele jaren geleden verlieten. Toch blijven wij met wakkere aandacht volgen wat er om ons heen gebeurt.

En nu gebeurt er hier iets wat wij niet stilzwijgend kunnen laten voorbijgaan. We bedoelen het politieke debat aangaande de uitbreiding van de euthanasiewet naar minderjarigen en gehandicapten. Voor ons gaat het niet over die nieuwe doelgroep, maar over het begrip van euthanasie zelf dat voor Afrikanen en veel andere volkeren uitermate onbegrijpelijk en barbaars klinkt. Vrijwillig een einde maken aan het leven, van zichzelf of van anderen, en dit wettelijk maken en bepalen is voor hen gewoon ondenkbaar. Want het leven is heilig omdat het een groot, het grote, "mysterie", is dat ons gegeven is en ons te boven gaat. Wij zijn noch de makers, noch de bezitters van het leven, maar slechts de behoeders ervan. Als er iets is dat wij in Afrika hebben geleerd, dan is het wel deze waarheid: het leven is groter en sterker dan wijzelf en dit maakt ons tegelijk deemoedig en sterk. Niemand zou durven beweren dat het leven voor Afrikanen aangenamer en gemakkelijker is dan voor ons, maar wij herinneren ons de onvergetelijke glimlach van afrikaanse mensen en kinderen die zeiden: "We zijn alles kwijt, maar we hebben nog het leven."

Wat ons diep verontrust is de onwaarschijnlijke oppervlakkigheid waarmee dit debat hier wordt gevoerd. In de discussies hieromtrent staat de vraag naar de vrijheid en de persoonlijke keuze altijd centraal, maar zelden of nooit gaat het over de inhoud, over het object van die keuze. Het leven kan en mag eigenlijk geen voorwerp van een keuze zijn. Het is het meest fundamentele gegeven van ons bestaan, en dat staat niet ter discussie. Men tornt niet aan het leven.

Ten tweede is er ook de louter gevoelsmatige benadering die ons redelijk gezond verstand verblindt en als het ware uitschakelt. Zien wij dan niet in dat euthanasie en eugenisme zich essentieel op dezelfde principes beroepen als het naziregime dat zich ook rechtvaardigde met "eu"-femismen zoals 'Endlösung' en 'Gnadetod' ? Want het gaat hier wel degelijk om een ideologische strijd tussen een cultuur van de dood (zoals Johannes Paulus II het stelde) en een cultuur van het leven. En hij wist wat hij zei, want jarenlang was hij in zijn land een kroongetuige van de gruwelijke gevolgen van die principes. Of is ons geschiedkundig geheugen soms zo kort? Weliswaar stellen onze euthanasie wetten zich aan ons voor in een sterieler en aannemelijker jasje. Maar beiden treft één en dezelfde beschuldiging: die van een fundamenteel en principieel gebrek aan eerbied voor het leven.

Wij sluiten ons volledig aan bij het artikel in de Standaard van 14 januari 2013 van Broeder Stockman die zich blijft inzetten opdat de cultuur van het leven het blijft halen op de cultuur van de dood.

Uiteindelijk vragen wij ons twee dingen af.

Ten eerste: is wetenschappelijke vooruitgang noodzakelijk een groei in menselijke wijsheid? Ten tweede: Is onze poging om de dood te controleren niet een versie van ons leven volledig te willen controleren, wat alleen maar kan leiden tot frustratie? Want alleen een zekere overgave aan het leven (en aan de dood) geeft ons sterkte en moed om de opdracht van ons leven zo goed en zo menselijk mogelijk te volbrengen.